2023-24 साठी आयकर स्लॅब

 2023-24 साठी आयकर स्लॅब

AY 2023-24 साठी आयकर स्लॅब

विशिष्ट मूल्यांकन वर्षासाठी आयकर दर आणि स्लॅब सामान्यत: वार्षिक अर्थसंकल्पादरम्यान संसदेत सादर केलेल्या वित्त कायद्याद्वारे भारत सरकारद्वारे जाहीर केले जातात. या लेखात आपण  2023-24 च्या आयकर स्लॅब दरांबद्दल जाणून घेणार आहोत.

आयकर म्हणजे काय?

60 वर्षांखालील नागरिकांसाठी  आयकर  स्लॅब AY 2023-24

ज्येष्ठ नागरिकांसाठी आयकर स्लॅब आणि दर (60 वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या परंतु 80 वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या व्यक्ती)

सुपर ज्येष्ठ नागरिकांसाठी आयकर स्लॅब आणि दर (80 किंवा त्याहून अधिक वयाच्या व्यक्ती)

ay 2023-24 साठी आयकरावरील अधिभार

2023-24 साठी नवीन आयकर स्लॅब निवडताना विचारात घेण्यासारख्या गोष्टी 

आयकर म्हणजे काय?

आयकर हा एक कर आहे जो व्यक्ती, हिंदू अविभक्त कुटुंबे (HUF), कंपन्या, कंपन्या आणि इतर संस्थांनी कमावलेल्या उत्पन्नावर लावला जातो. कराची गणना करदात्याच्या एकूण उत्पन्नाच्या आधारे केली जाते, ज्यामध्ये पगार, व्यावसायिक उत्पन्न, भांडवली नफा, भाडे, व्याज आणि इतर प्रकारचे उत्पन्न यासारख्या उत्पन्नाच्या सर्व स्रोतांचा समावेश होतो.

भारतात, 1961 चा आयकर कायदा, आयकर आकारणी, संकलन आणि प्रशासन यासाठी तरतूद करतो. कायद्यानुसार, सर्व व्यक्ती, HUF, फर्म, कंपन्या आणि इतर संस्थांना त्यांचे एकूण उत्पन्न कायद्याने निर्दिष्ट केलेल्या किमान सूट मर्यादेपेक्षा जास्त असल्यास आयकर रिटर्न भरणे आवश्यक आहे. 

करपात्र उत्पन्न स्रोतांचे प्रकार

भारतात, करपात्र उत्पन्नाचे स्रोत खालील श्रेणींमध्ये वर्गीकृत केले जाऊ शकतात:

पगाराचे उत्पन्न : यामध्ये वेतन, पगार, बोनस आणि भत्ते यासारख्या रोजगारातून मिळालेल्या उत्पन्नाचा समावेश होतो.

व्यवसाय उत्पन्न : यामध्ये व्यवसाय किंवा व्यापार चालवण्यापासून कमावलेल्या उत्पन्नाचा समावेश होतो, जसे की एकल मालकी किंवा भागीदारी फर्मकडून नफा.

भांडवली नफा : यामध्ये रिअल इस्टेट, स्टॉक्स आणि बाँड्स यांसारख्या भांडवली मालमत्तेच्या विक्रीतून मिळालेल्या उत्पन्नाचा समावेश होतो.

भाड्याचे उत्पन्न : यामध्ये मालमत्ता भाड्याने दिल्याने मिळालेल्या उत्पन्नाचा समावेश होतो.

व्याज उत्पन्न : यामध्ये बँक ठेवी, रोखे आणि डिबेंचर यांसारख्या गुंतवणुकीतून मिळालेल्या उत्पन्नाचा समावेश होतो.

लाभांश उत्पन्न : यामध्ये कंपन्यांनी त्यांच्या शेअर्सवर दिलेल्या लाभांशातून मिळालेल्या उत्पन्नाचा समावेश होतो.

कृषी उत्पन्न : यामध्ये शेती, पशुधन प्रजनन आणि फलोत्पादन यासारख्या कृषी क्रियाकलापांमधून मिळणाऱ्या उत्पन्नाचा समावेश होतो.

इतर स्त्रोतांकडून मिळणारे उत्पन्न : यामध्ये लॉटरी जिंकणे, जुगार खेळणे आणि छंदातून मिळणारे उत्पन्न यासारख्या वरील श्रेण्यांमध्ये समाविष्ट नसलेल्या स्त्रोतांकडून मिळालेले उत्पन्न समाविष्ट आहे.

भारतात, करपात्र उत्पन्नावर आयकर कायद्यात विहित केलेल्या दरांवर कर आकारला जातो. करदात्याच्या उत्पन्नाच्या स्लॅबवर आणि उत्पन्नाच्या प्रकारावर आधारित कर दर बदलतात.

60 वर्षांखालील नागरिकांसाठी आयकर स्लॅब दर AY 2023-24 

निव्वळ करपात्र उत्पन्न 2023-24 साठी कर दर

INR 2.5 लाख पर्यंत सूट

INR 2.5 लाख ते INR 5 लाख ५%

INR 5 लाख ते INR 7.5 लाख 10%

INR 7.5 लाख ते INR 10 लाख १५%

INR 10 लाख ते INR 12.5 लाख 20%

INR 12.5 लाख ते INR 15 लाख २५%

15 लाखांपेक्षा जास्त

३०%

ज्येष्ठ नागरिकांसाठी आयकर स्लॅब आणि दर (60 वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या परंतु 80 वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या व्यक्ती)

निव्वळ करपात्र उत्पन्न आर्थिक वर्ष 2022-23 आयकर स्लॅब दर

INR 3 लाख पर्यंत सूट

INR 3 लाख ते INR 5 लाख ५%

INR 5 लाख ते INR 10 लाख 20%

INR 10 लाख ते INR 15 लाख ३०%

सुपर ज्येष्ठ नागरिकांसाठी आयकर स्लॅब (80 किंवा त्याहून अधिक वयाच्या व्यक्ती)

निव्वळ करपात्र उत्पन्न आयकर स्लॅब दर AY 2022-23

INR 5 लाख पर्यंत सूट

INR 5 लाख ते INR 20 लाख 20%

INR 10 लाख आणि त्याहून अधिक ३०%

ay 2023-24 साठी आयकरावरील अधिभार

2022-23 या आर्थिक वर्षासाठी 50 लाख रुपयांपेक्षा जास्त निव्वळ करपात्र उत्पन्न असलेल्या व्यक्तींना त्यांच्या प्राप्तिकरावर अधिभार भरावा लागेल. अधिभाराचा दर त्या आर्थिक वर्षासाठी आयकर स्लॅबवर निर्धारित केला जाईल आणि तो खालीलप्रमाणे असेल: 

50 लाख ते 1 कोटी रुपयांच्या निव्वळ करपात्र उत्पन्नासाठी 10%

1 कोटी ते 2 कोटी रुपयांच्या निव्वळ करपात्र उत्पन्नासाठी 15%

2 कोटी ते 5 कोटी रुपयांच्या निव्वळ करपात्र उत्पन्नासाठी 25%

5 कोटी रुपयांपेक्षा जास्त निव्वळ करपात्र उत्पन्नासाठी 37%.

2023-24 साठी नवीन  आयकर स्लॅबची निवड करायची की नाही हे ठरवण्यापूर्वी , काही गोष्टी विचारात घेण्यासारख्या आहेत.

23-24 च्या नवीन  स्लॅब रेटमध्ये आयकर दर कमी आहेत आणि त्याच वेळी, आयकर स्लॅबमध्ये वाढ झाली आहे. तथापि, ते खूप कमी वजावट देते. याचा अर्थ असा की तुम्ही जुन्या नियमांतर्गत उपलब्ध असलेल्या काही कर सवलतींचा दावा करू शकणार नाही, जसे की घरभाडे भत्ता (HRA) किंवा सार्वजनिक भविष्य निर्वाह निधी (PPF) मध्ये योगदान.

ज्येष्ठ आणि अति-ज्येष्ठ नागरिक जुन्या कर प्रणालीवर उच्च कपातीचा दावा करण्यास सक्षम होते. तुम्ही ज्येष्ठ नागरिक असल्यास, तुम्हाला जुन्या पद्धतीचा विचार करावासा वाटेल कारण ते नवीन शासनाच्या तुलनेत जास्त सूट देते, ज्यामध्ये वयाची पर्वा न करता सर्व करदात्यांना INR 2,50,000 ची निश्चित सूट मर्यादा आहे.

काही कर-बचत गुंतवणूक जसे की NPS, PPF किंवा मुदत जीवन विमा पॉलिसी जुन्या कर प्रणाली अंतर्गत गुंतवणूक आणि कर सूट दोन्ही फायदे देतात. ते केवळ तुमचा कर कमी करत नाहीत तर ते आर्थिक सुरक्षितता देखील देतात आणि तुमची संपत्ती वाढवतात. नवीन नियमानुसार, या गुंतवणुकीवर समान कर लाभ मिळत नाहीत.

तुम्‍ही कराची गणना करण्‍यासाठी आयकर कॅल्‍क्युलेटरची निवड करू शकता आणि तुमच्‍या मिळकती आणि इतर घटकांच्‍या आधारे तुमच्‍या कराची नवीन आणि जुन्या कर प्रणालींनुसार तुलना करू शकता. आपल्यासाठी कोणती व्यवस्था सर्वात योग्य आहे हे निर्धारित करण्यात हे आपल्याला मदत करेल. 

भारतात, करपात्र उत्पन्न रोजगार, व्यवसाय, भांडवली नफा, भाडे मालमत्ता, गुंतवणूक, लाभांश, कृषी क्रियाकलाप आणि इतर विविध स्त्रोतांसह विविध स्रोतांमधून येऊ शकते. आयकर कायद्यात नमूद केल्याप्रमाणे, एखाद्या व्यक्तीने भरावा लागणारा कराची रक्कम त्यांच्या उत्पन्नाच्या पातळीनुसार आणि त्यांना मिळणाऱ्या उत्पन्नाच्या प्रकारानुसार निर्धारित केली जाते.

निष्कर्ष

नवीन कर प्रणाली कमी आयकर दर ऑफर करते परंतु जुन्या शासनाच्या तुलनेत कमी सवलत आणि कपात. जुन्या राजवटीत उच्च आयकर दर आहेत परंतु अधिक सूट आणि कपातीसाठी परवानगी देते. भारतातील व्यक्तींना त्यांच्या विशिष्ट परिस्थितीनुसार यापैकी कोणत्याही एकाची निवड करण्याचा पर्याय आहे. प्रत्येक शासनाच्या फायद्यांचा काळजीपूर्वक विचार करणे आणि तुमच्या उत्पन्नावर आणि इतर घटकांवर आधारित तुमच्यासाठी कोणता अधिक योग्य आहे हे निर्धारित करण्यासाठी आयकर कॅल्क्युलेटर वापरणे महत्त्वाचे आहे.