खेळांचे विविध प्रकार
विविध प्रकारच्या खेळांत व क्रीडांत प्रतिवर्षी सर्वोकृष्ट ठरणाऱ्‍या भारतीय खेळाडूंना व्यक्तिश: देण्यातयेणारा राष्ट्रीय पुरस्कार
अर्वाचीन ऑलिंपिक सामने विषयक माहिती.
घोडा हाताळण्याची व स्वार होऊन चालविण्याची कला.
एका खेळाडूने डोळे बांधून इतरांना शिवण्याचा लपंडावासारखा खेळ.
स्थूल रूपरेषा असलेला महाराष्ट्रीय खेळ.
आशियातील खेळाडूंसाठी सुरू झालेले आंतरराष्ट्रीय सामने.
उड्या व उड्यांचे खेळांविषयी माहिती.
आंतरराष्ट्रीय ऑलिंपिक संघटनेमार्फत सर्वराष्ट्रांकरिता दर चार वर्षांनी भरविले जाणारे निरनिराळ्या खेळांचे जागतिक सामने.
मैदाने : कबड्डी खेळासाठी लागणारे क्रीडांगणांची ३ गटात वर्गवारी केली जाते. पुरूष व कुमार गटाच्या मुलांसाठी १३.०० मी. बाय १०.०० मी. , महिला व कुमारी गटाच्या मुलींसाठी १२.०० मी. बाय ८.०० मी. तसेच किशोर व किशोरी गटाच्या मुलामुलींसाठी ११.०० मी. बाय ८.०० मी.
कवायत म्हणजे सांघिक, शिस्तबद्ध शारीरिक हालचाल.
कसरतीच्या खेळांचे प्रकार
ज्यात यांत्रिक सशाचा उपयोग केलेला आहे, असा वर्तुळाकार मैदानातील कुत्र्यांच्या शर्यतीचा लोकप्रिय पाश्चात्त्य खेळ.
कुस्ती हा मराठी शब्द 'कुश्ती' या फार्सी शब्दावरून तयार झाला असून त्याचा अर्थ मलयुध्द, अंगयुध्द किंवा बाहुयुध्द असा आहे. प्राचीन काळी इराण देशात द्वंद्वयुध्द खेळताना कमरेला जो पट्टा किंवा जी दोरी बांधत, त्याला कुश्ती हे नाव होते.
कूटप्रश्न म्हणजे शब्दार्थाची चमत्कृती साधून तयार केलेले कोडे.
भारतात जन्माला आलेला एक खेळ.
जपानी भाषेत कॅरेट म्हणजे मोकळे हात.
क्रिकेट एक बॅट(फळी) आणि बॉल(चेंडू) ने खेळावयाचा खेळ आहे. क्रिकेटची सुरुवात इंग्लंड मध्ये झाली.
लांब दांड्याच्या लाकडी मोगऱ्याने उभ्या ६ कड्यांतून चेंडू विशिष्ट प्रकारे पार करण्याचा खेळ.
मनोरंजन वा शारीरिक व्यायाम यांसाठी केली जाणारी कोणतीही क्रीडा.
खो-खो हा एक भारतीय मैदानी खेळ आहे. ह्या खेळासाठी मैदानाच्या दोन टोकांना रोवलेले खांब सोडल्यास कोणत्याही साधनांची आवश्यकता नाही. ह्या खेळ खेळण्यास अतिशय सोपा आहे, तरीही हा खेळ गतिमान असल्यामुळे ह्या खेळात चपळतेचा, गतीचा कस लागतो व हा खेळ उत्कंठावर्धक होतो.
पत्त्यांचा एक भारतीय खेळ.
गिर्यारोहण : पर्वतावर चढण्याचे शास्त्र किंवा कला. एक साहसी, कठीण व अत्यंत कार्यक्षमतेचा खेळ म्हणू आज त्यास विशेष महत्त्व प्राप्त झाले आहे. अखिल भारतीय क्रीडा मंडळानेही त्यास एक क्रीडाप्रकार म्हणून रीतसर मान्यता दिली आहे.
चेंडू व काठी या साधनांनी १८ खळग्यांचा मार्ग व्यापणाऱ्या मोठ्या मैदानावर खेळावयाचा एक विदेशी खेळ.
घोड्यांच्या शर्यती जगभर रूढ असल्या, तरी इंग्लंड, फ्रान्स, ऑस्ट्रेलिया आणि अमेरिका या देशांत त्या विशेष लोकप्रिय आहेत.
लांब लांब पावले टाकीत, न पळता, जलद चालण्याची स्पर्धा.
चमत्कृतिपणे खेळ.
निःशस्त्र स्वसंरक्षणपद्धतीच्या तत्त्वांवर आधारलेला कुस्तीसारखा जपानी खेळ.
रबरी चेंडू व तातीने विणलेल्या रॅकेटने खेळावयाचा एक मैदानी खेळ.
एक लोकप्रिय, अंतर्गेही क्रीडाप्रकार.
दोन सशस्र माणसांतील पूर्वनियोजित युद्ध
एक पारंपरिक रंजनप्रकार, नक्कल (मिमिक्री) म्हणजे अनुकरण-कला.
चेंडू–खेळाचा एक प्रकार.
बंदूक, पिस्तुल, रिव्हॉल्व्हर इ. साधानांनी स्थिर वा हलत्या निशाणावर नेम धरून गोळी मारण्याचा खेळ.
नौकांतून केलेला जलविहार तसेच विविध प्रकारच्या नौकास्पर्धा यांचा अंतर्भाव या क्रीडाप्रकारात होतो.
पटावरील खेळ : (बोर्ड गेम्स). विविध आकार-प्रकारांच्या पटांवर सोंगट्या, फासे तसेच इतर साधनांनी खैळण्यात येणारे बैठे खेळ. प्राचीन काळापासून रूढ असलेल्या या खेळांत अनेक प्रकारच्या सुधारणा होत होत आजचे खेळ तयार झाले आहेत.
पट्ट्याचे हात : (फेन्सिंग). तलवारीने खेळावयाच्या द्वंद्वांचे क्रीडाप्रकार. यात ‘फॉइल’, ‘एपी’ व ‘सेबर’ अशा तीन प्रकारच्या विशिष्ट टोकदार ð तलवारी वापरतात. हल्ला व प्रतिकार या दोन क्रिया या द्वंद्वात मह्त्त्वाच्या असतात.
पतंग हवेत उडवणे हा एक आकर्षक व मनोरंजक क्रीडाप्रकार.
प्राचीन काळापासून चालत आलेला एक रोमहर्षक लोकरंजनप्रकार.
पशूंच्या कौशल्याचे वा कसरतीचे वैशिष्ट्यपूर्ण खेळ.
पत्त्यांचा एक खेळ.
काठी आणि चेंडू या साधनांनी घोड्यावरून खेळावयाचा खेळ. हा अत्यंत प्राचीन खेळ असून, तो इराणमध्ये पहिल्या शतकात खेळला जात असावा, असे उपलब्ध पुराव्यावरून दिसते.
टपालाच्या तिकिटांच्या व्यावहारिक उपयोगाव्यतिरिक्त, तिकिटे जमविण्याचा छंदही जगभर लोकप्रिय आहे.
हातापायांच्या हालचालीने नैसर्गिक रीतीने पाण्यातून सरकण्याची क्रिया. हा एक अत्यंत लोकप्रिय असा, व्यायामदायक व रंजक क्रीडाप्रकार आहे. ज्या देशांना समुद्रसान्निध्य लाभलेले आहे, त्या देशांत पोहण्याचा आनंद मोठ्या प्रमाणात घेतला जातो.
जपान येथील टोकियो येथे सन 2020 मध्ये होणाऱ्या ऑलिम्पिक स्पर्धेत महाराष्ट्राला जास्तीत जास्त पदके मिळविण्याच्या संदर्भात कृती आराखडा तयार करण्याच्या दृष्टीने समिती स्थापन करण्यात आली आहे.
शरीर, इंद्रिये आणि मन निर्दोष व निरोगी ठेवून समाधीकरिता आवश्यक असलेली योग्यता निर्माण करण्याची साधना.
विशिष्ट प्रसंगाच्या निमित्ताने खेळले जाणारे खेळ.
फरी व गदगा या ढालतलवारीसारख्या साधनांनी खेळावयाचा द्वंद्वात्मक खेळ.
अचूक हात-फेकीच्या कौशल्यावर आधारलेला एक खेळ.
फाशांच्या साहाय्याने खेळावयाचे विविध खेळ.
महाराष्ट्रातील मुली व स्त्रिया यांच्यात लोकप्रिय असलेला एक खेळ.
फुटबॉल म्हणजे पायचेंडू. पायाने खेळविला जाणारा, हवा भरलेला मोठा कातडी चेंडू. या सांघिक व मैदानी खेळाचे अनेक प्रकार आहे. त्यांपैकी दोन प्रमुख प्रकार पुढीलप्रमाणे : (१) असोसिएशन फुटबॉल अथवा सॉकर आणि (२) रग्बी.
बर्फावरून घसरत खेळावयाचे खेळ. त्यात स्केटिंग, स्कीइंग, टोबॉगनिंग, बॉब्‌स्लेडिंग, बर्फावरील हॉकी इ. खेळ मोडतात.
अलीकडील काळात नव्यानेच रंगभूमीवर आलेला एक अभिनव नाट्यप्रयेग. हा प्रयोग प्रचलित नाट्यप्रयोगाहून वेगळ्या प्रकारचा असतो.
मुलांसाठी कार्य करणारी भारतातील एक संस्था.
बालकाच्या मनावर खेळाची आवड कोणी बाहेरून लादलेली नसते; तर ती स्वयंस्फूर्तच असते.
प्रत्येकी पाच खेळाडू असलेल्या दोन संघांमध्ये खेळला जाणारा, मूळचा अंतर्गेही व नंतर मैदानी स्वरूपाचा एक खेळ.
छोट्या मानवी प्रतिकृतीच्या रूपातील, बालकांचे खेळणे.
पत्त्यांचा एक खेळ.
बंदिस्त जागेत आयताकृती टेबलावर चेंडू व काठीने खेळावयाचे विदेशी क्रीडाप्रकार.
बौद्धिक कौशल्यावर आधारलेला एक बैठा खेळ. चौसष्ट घरे (चौरस) असलेल्या पटावर प्रत्येकी सोळा सोंगट्या मांडून दोन खेळाडू तो खेळतात. बहुतेक खेळांत यश मिळविण्यामध्ये कौशल्याबरोबरच योगायोगाचाही भाग असतो
रॅकेट व फूल (शट्लकॉक) यांच्या साहाय्याने खेळावयाचा एक खेळ.
प्रत्येकी नऊ खेळाडूंच्या दोन संघांमध्ये चेंडू व बॅट यांच्या साहाय्याने खेळला जाणारा एक मौदानी खेळ.
माणूस आणि बैल यांच्यातील झुंजीचा रोमहर्षक रंजनप्रकार.
बोटीवरील प्रवासात मनोरंजनार्थ खेळले जाणारे विविध खेळ या गटात मोडतात.
मराठेशाहीतील एक मर्दानी खेळ.
एक अंतर्गेही क्रीडाप्रकार.
एका विशिष्ट लक्ष्याच्या दिशेने चेंडू घरंगळत सोडण्याचा एक खेळ.
पत्त्यांचा एक लोकप्रिय खेळ.
आट्यापाट्या खेळाचाच सोपा व सुटसुटीत प्रकार.
पाठांतराच्या आधारावर रचलेला एक करमणुकीचा खेळ.
मुलांचा एक आवडता खेळ.
मनोरंजन विषयक माहिती.
वैशिष्ट्येपूर्ण महाराष्ट्रीय व्यायामप्रकार.
मुष्टियुद्ध : एक रोमहर्षक क्रीडाप्रकार. पूर्वी हा खेळ नुसत्या मुठींनी खेळत, श्रीकृष्ण-कंस , भीम-दुःशासन इत्यादींच्या मुष्टियुद्धांचे संदर्भ महाभारत काळात आढळतात. प्राचीन ग्रीसमध्ये थीरा येथील भित्तिलेपचित्रात (इ. स. पू. १५२०) मुष्टियुद्धाचे चित्रण आढळते.
धावण्याची, अतिलांब पल्ल्याची, आधुनिक शर्यत.
एक चिनी खेळ, ‘मॉजाँग’ चा शब्दशः अर्थ चिमण्या.हा खेळ फार प्राचीन असून इ. स. पू. सु. ५०० पासून अस्तित्वात असावा.
हमरस्त्यावरील किंवा आखीव मार्गावरील मोटारींच्या वेगवान शर्यती.
मोटारसायकल या दुचाकी वाहनाच्या चित्तथरारक व साहसी शर्यतींचा प्रकार.हौशी व व्यावसायिक अशा दोन्ही स्तरांवर या स्पर्धा होतात.
यातील मूळ शब्द योग व आसने.
पत्त्यांच्या खेळाचा एक लोकप्रिय प्रकार.
रस्त्यावर ये-जा करणाऱ्या लोकांचे लक्ष वेधून त्यांची औटघटका करमणूक करणारे खेळ.
एक क्रीडाप्रकार.
राष्ट्रकुल क्रीडासामने (कॉमनवेल्थ गेम्स) विषयक माहिती.
एक क्रीडाप्रकार.
प्राचीन रोममध्ये द्वंद्वे खेळणाऱ्या योद्ध्यांना 'ग्‍लॅडिएटर' असे म्हणत.हे द्वंद्वांचे सामने प्रथम इ.स.पू. २६४ मध्ये रोममध्ये खेळले गेले.
एक क्रीडाप्रकार.
एक मैदानी खेळ.
लगो-या लगो-या हा एक भारतातील पारंपरिक खेळ असून यास ‘लिंगोरचर’ असेही म्हणतात. संत एकनाथांच्या गाथेत या खेळाचा निर्देश आढळतो. पेशवाईतही तो खेळला जात असल्याचे उल्लेख सापडतात. या खेळात दोन संघ असतात.
लहान मुलांचा सुलभ, मनोरंजनात्मक खेळ.
एक व्यायामसाधन.स्वसंरक्षण व शत्रूवर हल्ला करणे या मूलभूत गरजातून लाटी फिरवण्याच्या कल्पनेचा उगम झाला.
क्रीडाप्रकार व साधन.
शरीरसौष्ठव व शक्तिवर्धन या उद्दिष्टांनी वजने उचलून करावयाचा विदेशी व्यायामप्रकार.
लॉन टेनिसच्या स्पर्धासाठी जगप्रसिद्ध असलेले लंडनचे उपनगर.
मुलांचा एक देशी खेळ.
तंत्रशुद्ध व नियोजनबद्ध व्यायाम करण्याचे शास्त्र.
व्यायाम करण्यासाठी खास सुविधा असलेल्या, तसेच अंतर्गेही खेळांसाठी पुरेशी जागा.
धावणे, चालणे, उड्यांचे प्रकार,फेकीचे प्रकार, अडथळ्यांच्या शर्यती इ. वैयक्तिक बळाने (काही अपवाद वगवाद वगळता) व तंत्राने खेळल्या जाणाऱ्या स्पर्धात्मक क्रीडाप्रकारांचा समावेश सामान्यतः व्यायामी व मैदानी खेळांमध्ये होतो.
उंच लावलेल्या जाळीवरून एक जाड चामड्याचा चेंडू हाताने टोलवायचा हा खेळ.
ध्वनी वा शब्द प्रत्यक्ष बोलणाऱ्या व्यक्तीच्या तोंडून न येता दुरून वा वेगळ्या ठिकाणाहून आल्याचा आभास निर्माण करणारी रंगमंचीय कला.
शरीरसौष्ठव म्हणजे मानवी शरीराचा सुडौल आणि सुबद्ध आकार.
क्षमतावर्धक अशा शारीरिक हालचालींद्वारे नियोजनपूर्वक दिले जाणारे शिक्षण.
वन्य श्वापदे तसेच इतर पशुपक्षी यांचा पाठलाग करून त्यांना पकडणे, ठार मारणे अशा क्रियांचा समावेश असलेला एक साहसयुक्त खेळ.
शिकारी मुळे वन्यजीवांना धोका.
छोट्या शिडांच्या क्रीडानौकांची शर्यत.
क्रीडा- क्षेत्रात उल्लेखनीय कामगिरी करणाऱ्या महाराष्ट्र राज्यातील गुणवान खेळाडूंना महाराष्ट्र शासनातर्फे दिले जाणारे पुरस्कार.
संगणकाच्या साहाय्याने खेळायचा एक खेळ.
मुलींचा देशी खेळ. सागरगोटा (गजगा) हे एक काटेरी झाड आहे. त्याला काटेरी शेंगा येतात, त्या शेंगांच्या आतील बिया म्हणजेच सागरगोटे होत.
देशी मर्दानी खेळाचा एक प्रकार.
सायकल शर्यती विषयक माहिती.
व्यायामाचा आणि उपासनेचा एक प्रकार.
मैदानी सांघिक खेळाचा एक प्रकार.
सोंगट्या, पट व फासे किंवा कवड्या यांच्या साहाय्याने खेळावयाचा एक जुना बैठा खेळ.
स्त्री किंवा पुरुष यांच्या शरीरसौष्ठवाची सौंदर्याच्या दृष्टिकोनातून परीक्षा घेण्यासाठी आयोजित केलेली स्पर्धा.
एक कसरतीचा खेळ. आधुनिक काळात तो एक स्पर्धात्मक खेळ व करमणुकीचे एक साधन म्हणूनआनंददायी छंद बनला आहे.
एक हवाई खेळ.
एक सांघिक खेळ.
अंतराळातील क्रीडाप्रकार. हवेत तरंगण्याच्या हौसेलाच स्पर्धात्मक वळण लागले आणि हवाई खेळ व शर्यतींनी क्रीडाक्षेत्राला एक नवा चेहरा दिला.
हॉकीचे मैदान १०० यार्ड (९० मीटर्स) लांब आणि ६० यार्डस् (५५ मीटर्स) रुंद असते. हॉकीसाठी वापरल्या जाणा-या बॉलचं वजन १५६ ग्रॅम्स ते १६३ ग्रॅम्स इतकं असतं. बॉलचा व्यास ८.८१ इंच ते ९.२५ इंच इतका असतो.
